Uwaga, dziś będzie długo, ale temat zasługuje na odpowiedni opis i rzetelne podejście. Bo żużel to nie tylko emocje, prędkość, adrenalina i widowisko. To też sport, w którym stawką jest zdrowie, a czasem życie.
W dzisiejszym materiale zajmiemy się tym, o czym najczęściej mówi się dopiero po fakcie. Będziemy omawiać odnotowane kontuzje sezonu 2025 – upadki, złamania, walkę o zdrowie i powrót na tor. A czasem także walkę o życie. Bez koloryzowania, bez owijania w bawełnę. To nie będą tylko suche liczby i dane medyczne. Podejmiemy szerszą analizę – przyjrzymy się wnioskom, jakie można z nich wyciągnąć oraz mechanizmom i okolicznościom stojącym za każdą kontuzją. Chcemy pokazać, co kryje się za samymi statystykami i jakie wnioski można wyciągnąć dla bezpieczeństwa zawodników.
Warto też pamiętać, że w żużlu nie ma decyzji podejmowanych w próżni. Na każdym kroku zawodnicy balansują między zdrowiem a zarobkiem – bo brak startów oznacza utratę punktów, premii i wynagrodzenia. Równie istotna jest presja klubowa – trenerzy, menedżerowie i sponsorzy patrzą na wyniki, a w tle jest zawsze finansowy wymiar obecności zawodnika na torze. Nie można też pominąć roli lekarzy – obecnych na stadionie i klubowych. To oni często muszą ważyć dobro zawodnika i jego zdrowie wobec interesu klubu. Działają w sytuacji napięcia, w której adrenalina zawodnika potrafi maskować objawy urazów, a każdy błąd w ocenie może mieć poważne konsekwencje. W tym sporcie decyzje medyczne nigdy nie są proste, a granica między bezpieczeństwem a ryzykiem jest wyjątkowo cienka.
Zanim przejdziemy do szczegółów kontuzji i dramatów sezonu, krótkie wprowadzenie dla tych, którzy może nie do końca wiedzą z czym tak naprawdę mierzy się zawodnik wsiadający na motocykl bez hamulców.
Bezpieczeństwo i ryzyko kontuzji w żużlu – analiza prędkości i środków ochrony
Żużel to jedna z najbardziej widowiskowych, ale zarazem niebezpiecznych dyscyplin sportów motorowych. Zawodnicy osiągają prędkości przekraczające 100 km/h, ścigając się na owalnych torach, na motocyklach bez hamulców i często w bliskim kontakcie z rywalami. Każdy wyścig niesie ryzyko upadku, który może skutkować poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi oraz absencją w kolejnych meczach. Mechanizmy powstawania urazów w sportach motorowych, jak podają Brukner i Khan (2017), wynikają przede wszystkim z gwałtownych zderzeń i sił działających na ciało zawodnika. W żużlu specyficznym zagrożeniem jest kontakt z twardą powierzchnią toru, uderzenia motocyklem oraz silne uderzenia w bandy, które – mimo postępów technologicznych – nadal stanowią jedną z głównych przyczyn poważnych kontuzji (FIM Medical Commission, 2020).
W odpowiedzi na wysokie ryzyko urazów, w ostatnich latach wprowadzono różne rozwiązania technologiczne mające na celu poprawę bezpieczeństwa. Jednym z najważniejszych są dmuchane bandy (tzw. air fences), które zgodnie z raportem FIM (2020) redukują siłę uderzenia zawodnika o nawet 60%, znacznie zmniejszając ryzyko poważnych kontuzji. Bandy te są standardowo wkopywane w ziemię, aby zapewnić ich stabilność podczas upadków. Jednak głośny wypadek Taia Woffindena w Krośnie pokazał, że nie zawsze spełniają one swoją funkcję w sposób prawidłowy – pod wpływem uderzenia banda uniosła się, a zawodnik wpadł pod nią, co mogło skończyć się tragicznie. Od tamtej sytuacji sami żużlowcy zaczęli zwracać większą uwagę na stan techniczny band i ich prawidłowe wkopanie, niejednokrotnie samodzielnie sprawdzając ich stabilność przed zawodami.
Coraz częściej zawodnicy korzystają także z nadmuchiwanych kamizelek ochronnych, które automatycznie aktywują się podczas upadku, chroniąc klatkę piersiową, kręgosłup oraz narządy wewnętrzne (Gaworski i wsp., 2021). Choć nie są jeszcze powszechnie stosowane w polskich rozgrywkach, pojawiają się jako dodatkowe zabezpieczenie indywidualne. Ponadto zawodnicy korzystają z kevlarowych kombinezonów, kasków z systemami ochrony karku oraz innych zaawansowanych środków ochronnych.
Mimo tych postępów, żużel pozostaje sportem o wysokim ryzyku kontuzji. Średnia prędkość podczas wyścigów zazwyczaj oscyluje w granicach 70–90 km/h, choć na prostych zawodnicy mogą rozpędzać się nawet do 110–130 km/h. Na łukach prędkość spada ze względu na konieczność kontroli motocykla. Uwzględniając zmiany prędkości na całym torze, średnia prędkość w trakcie wyścigu mieści się właśnie w tym przedziale. Rekord prędkości na torze żużlowym należy do Maxa Fricke’a, który w 2023 roku podczas meczu GKM’u Grudziądz ze Stalą Gorzów jechał z prędkością 128,4 km/h – to oficjalnie zmierzona największa prędkość podczas zawodów, podana przez Ekstraligę. Dodatkowo, uderzenie rozpędzonym motocyklem ważącym minimum 77 kg (zgodnie z regulaminem FIM – Międzynarodowej Federacji Motocyklowej), zwłaszcza w sytuacji upadku zawodnika, potęguje skutki wypadków i znacznie zwiększa ryzyko złamań oraz poważnych urazów. Nieodosobnionymi przypadkami są sytuacje, gdy zawodnik najpierw uderza w bandę, a następnie zostaje dodatkowo przygnieciony rozpędzonym motocyklem. Takie podwójne uderzenia znacznie pogarszają skutki kontuzji i utrudniają powrót do pełnej sprawności.
Studium danych
Na wstępie należy podkreślić, że w analizie nie brano pod uwagę drobniejszych urazów, takich jak stłuczenia, otarcia, skręcenia czy niewielkie obicia, które zdarzały się znacznie częściej. Skupiono się wyłącznie na kontuzjach poważniejszych, skutkujących absencją skutkującą wykluczeniem zawodnika z minimum jednego startu ligowego. Dzięki temu badanie koncentruje się na przypadkach o istotnym wpływie na przebieg sezonu, wyniku drużyn i zdrowie zawodników.
Założenia metodologiczne
- Zakres danych: Analiza kontuzji zawodników będących członkami zespołów polskich rozgrywek żużlowych: PGE Ekstraligi, Metalkas 2. Ekstraligi oraz Krajowej Ligi Żużlowej w sezonie 2025
- Kontuzje liczone są od pierwszego, rozpoczynającego sezon startu danego zawodnika, do ostatniego startu kończącego jego sezon.
- Kryterium doboru przypadków: Wypadki, które zakończyły się oficjalnie zgłoszonym urazem skutkującym absencją minimum jednego startu ligowego, tj. opuszczeniem minimum jednego meczu w lidze polskiej.
- Źródła informacji: Dane zostały zebrane wyłącznie z ogólnodostępnych źródeł medialnych, w tym komunikatów klubów, wpisów zawodników na mediach społecznościowych oraz wypowiedzi osób funkcyjnych.
Odnotowane obrażenia
W trakcie trwania sezonu w polskich rozgrywkach żużlowych odnotowano 61 urazów u 56. zawodników, co oznacza, że 5 kontuzji było ponownymi, natomiast samych upadków, jedynie w PGE Ekstralidze i SGP, czyli rozgrywek najwyższego poziomu, według statystyk podanych nam przez Guru Stats (dziękujemy!), było 123, zaś w całym tegorocznym cyklu SGP 25, co daje łącznie 148 zdarzeń w dwóch najwyższych klasach rozgrywkowych. Można przypuszczać, że w samych DMPJ, U24 czy KLŻ było ich jeszcze więcej, biorąc pod uwagę stopień doświadczenia startujących tam zawodników. Z podanej statystyki wynika średnio 1,7 upadku na mecz w PGEE oraz 2,5 w SGP.
Co ciekawe, najwięcej kontuzjowanych zawodników odnotowano w klubach ekstraligowych. Trzeba jednak pamiętać, że na tym szczeblu rozgrywane są nie tylko mecze ligowe, ale także spotkania U24 Ekstraligi, a część najmłodszych zawodników dodatkowo startuje w Drużynowych Mistrzostwach Polski Juniorów. Seniorzy natomiast dodatkowo startują w cyklu SGP oraz wielu innych indywidualnych rozgrywkach. Tak intensywny kalendarz naturalnie zwiększa obciążenia i ryzyko urazów.
Wiele długotrwałych kontuzji żużlowców w omawianym okresie zostało w oficjalnych komunikatach określonych jedynie jako „urazy”, bez podania szczegółów medycznych. Media i kluby często nie precyzowały, czy chodziło o złamanie, pęknięcie, skręcenie czy inne uszkodzenie. W związku z tym w licznych przypadkach nie znamy dokładnego stanu zdrowia zawodników ani pełnej diagnozy – wiadomo jedynie, że uraz wykluczał ich z udziału w zawodach na dłuższy czas. Dlatego w dalszej części zestawienia będziemy posługiwać się ogólnym określeniem „uraz”, chyba że dostępne źródła podają jednoznaczną diagnozę kontuzji.
Najczęściej diagnozowanym urazami wśród żużlowców okazały się uszkodzenia w obrębie obręczy barkowej i kończyn górnych (złamania, pęknięcia i urazy łopatki, obojczyka oraz kości długich), które stanowiło łącznie 45% wszystkich przypadków wymagających absencji meczowej. Jest to kontuzja szczególnie powszechna w sportach motorowych ze względu na sposób w jaki zawodnicy upadają – z wyciągniętymi rękami lub barkiem uderzającym o nawierzchnię lub bandę toru. Często wynikają z upadków przy dużej prędkości, w których dochodzi do skrętnych i kompresyjnych obciążeń stawu barkowego. Zaraz po uszkodzeniach obręczy barkowej, często diagnozowane były także złamania i pęknięcia kości kończyny dolnej – 20%. Wysoko znalazły się także złamania w obrębie kręgosłupa (13%) i klatki piersiowej (10,5%), które ze względu na bliskość narządów wewnętrznych stanowią poważne zagrożenie zdrowotne. Wszystkie te złamania i urazy mają najczęściej charakter poważny i wiążą się z długotrwałym okresem rehabilitacji oraz czasową niemożnością startów.
Znacznie rzadziej występowały urazy kręgosłupa, nadgarstków, miednicy, połamane palce czy odma płucna, które choć mniej liczne, często łączyły się z innymi uszkodzeniami, powodując znacznie poważniejsze konsekwencje zdrowotne. Do najpoważniejszych stwierdzonych w badanym okresie urazów kręgosłupa należały m.in. opuchlizna kręgów szyjnych, która w efekcie doprowadziła do porażenia czterokończynowego, a także operacyjne złamanie kręgosłupa na poziomie TH9 ze skręceniem kręgów TH8 i TH10 oraz złamaniami kręgów Th3, Th5 i Th7. Przykładami takich złożonych kontuzji są urazy doznane przez Taia Woffinden, Daniela Kaczmarka, Tomasza Gapińskiego czy Luka Beckera.
Ciekawostką jest fakt, że w całym badanym okresie – według niepełnych danych medycznych i relacji środowiska – zawodnicy łącznie złamali ponad 100 kości. To liczba szacunkowa, bo pełna dokumentacja nie jest dostępna, ale i tak pokazuje brutalną skalę urazów, z jakimi mierzyli się żużlowcy.
Mechanizm i przyczyny kontuzji
Na podstawie zebranych danych ustalono, że zdecydowana większość kontuzji wynikała z dwóch głównych mechanizmów. Najczęstszą przyczyną urazów było uderzenie w bandę w połączeniu z kolizją z własnym motocyklem – odpowiadające za 47% wszystkich zidentyfikowanych przypadków absencji meczowej. Mimo zastosowania nowoczesnego systemu dmuchanych band (air fences), ich mocowanie i wkopywanie w ziemię nie jest jeszcze idealne, co niejednokrotnie powodowało zwiększenie siły uderzenia. W takich sytuacjach zawodnik zamiast bezpiecznie trafić w amortyzujący dmuchany element, uderzał w twardą podstawę bandy, co znacznie podnosiło ryzyko poważnej kontuzji. Drugim najczęściej występującym mechanizmem było bezpośrednie uderzenie w twardą nawierzchnię toru, które odpowiadało za 35% urazów. Pozostałe stanowiły przypadki kolizji z innymi zawodnikami, uderzenia przez motocykl lub urazy mieszane, trudne do jednoznacznego ustalenia.
W analizowanym zbiorze danych szczególną uwagę zwrócono na wiek kontuzjowanych żużlowców. Początkowo zakładano, że doświadczenie może mieć istotny wpływ na ryzyko urazu, jednak zebrane informacje nie wykazały znaczącej zależności – 56% kontuzjowanych stanowili juniorzy, a 44% seniorzy. Wynik ten sugeruje, że wiek sam w sobie nie jest jednoznacznym czynnikiem ryzyka. Należałoby zatem przyjrzeć się głębiej mechanizmom samych upadków i przeanalizować, czy do urazu doprowadził błąd własny zawodnika, czy też np. kontakt lub manewr innego uczestnika wyścigu. Dopiero skorelowanie takich zdarzeń z wiekiem i poziomem doświadczenia żużlowców mogłoby dać pełniejszy obraz zależności między etapem kariery a podatnością na urazy.
Analiza przyczyn wypadków wykazała, że aż 85% upadków skutkujących kontuzją było wynikiem kontaktu z innym zawodnikiem – najczęściej podczas dynamicznej walki o pozycję na wejściu lub wyjściu z łuku. 8% przypadków dotyczyło sytuacji, w których upadek był wynikiem indywidualnego błędu – m.in. utraty panowania nad motocyklem, nieprawidłowego wejścia w łuk lub niewłaściwej oceny warunków torowych. Pozostałe to kontuzje obciążeniowe, związane z wczesnym powrotem na tor i odnowieniem kontuzji, defektem motocykla lub sytuacje niezwiązane z torem żużlowym (np. uderzenie w telewizor czy motocross).
Co ciekawe, spośród wszystkich klubów żużlowych analizowanych w badaniu, najwięcej kontuzjowanych zawodników (aż 7) odnotowano we Włókniarzu Częstochowa. Warto przy tym zaznaczyć, że jedynie dwa zespoły nie odnotowały ani jednej trwałej kontuzji u swojego zawodnika. Były to KS Toruń oraz PSŻ Poznań, gdzie nie odnotowano żadnych pasujących kontuzji w analizowanym okresie. Należy też podkreślić, że w statystykach liczony jest zawodnik jako osoba, a nie liczba jego urazów – co oznacza, że nawet jeśli jeden żużlowiec doznał kilku kontuzji w trakcie sezonu, w zestawieniu został ujęty tylko raz.
Warto również dodać, że spośród 61 odnotowanych kontuzji aż 11 miało miejsce poza torami polskich lig. Były to urazy odniesione na torach zagranicznych – w lidze duńskiej, szwedzkiej, podczas zawodów indywidualnych, a także w trakcie startów w motocrossie. Dodatkowo 2 urazy zdarzyły się podczas treningów i rozgrzewek, co pokazuje, że ryzyko kontuzji towarzyszy zawodnikom nie tylko w trakcie oficjalnych zawodów. Natomiast wśród polskich torów najwięcej kontuzji odnotowano w Ostrowie (5) oraz Gorzowie (4).
Warunki pogodowe także mają istotny wpływ na bezpieczeństwo w żużlu. Przykładem może być kontuzja Marcina Nowaka lub sytuacja z udziałem Macieja Janowskiego. Gdy tor jest rozmiękczony, kontrola nad motocyklem staje się trudniejsza, a jedna wyjeżdżona ścieżka utrudnia manewry i wyprzedzanie – zjazd z niej często kończy się upadkiem. Może to bezpośrednio zwiększać ryzyko kontuzji, choć szczegółowa analiza tego zjawiska to temat na osobne opracowanie. Warto przy tym podkreślić, że uraz Macieja Janowskiego oficjalnie nie został odnotowany jako kontuzja, ponieważ zawodnik został dopuszczony do kolejnych startów i nie opuścił żadnego spotkania, jednak przez kolejne tygodnie widocznie odczuwał dyskomfort, który miał wpływ na jego jazdę.
Stadionowa diagnoza lekarska
W sezonie 2025 niejednokrotnie byliśmy świadkami sytuacji, które kończyły się dramatycznymi urazami i w których – jak często podkreślali sami zawodnicy i lekarze – „było o włos” od trwałego kalectwa. Niestety, historia żużla zna także przypadki, w których skutki wypadków okazały się nieodwracalne. W przeszłości dochodziło do poważnych paraliżów, a nawet tragicznych w skutkach zgonów na torze. Te dramatyczne zdarzenia przypominają, że żużel, mimo wszystkich wdrożonych zabezpieczeń, pozostaje jednym z najbardziej niebezpiecznych sportów motorowych na świecie. Co gorsza, wciąż zdarzają się sytuacje, w których adrenalina działa tak silnie, że zawodnik – mimo urazu i kontroli medycznej – natychmiast wsiada z powrotem na motocykl i staje do kolejnego wyścigu lub powtórki. Dopiero po zakończeniu zawodów okazuje się, że jechał z poważnym złamaniem, urazem głowy czy uszkodzeniem kręgosłupa (przykład Madsa Hansena) – obrażeniami, które absolutnie powinny były wykluczyć go z dalszego udziału i wymagały natychmiastowej hospitalizacji. Warto podkreślić, że lekarze obecni na stadionie – mimo przeprowadzania wstępnej diagnozy oraz kontroli funkcji motorycznych i poznawczych – nie zawsze są w stanie wychwycić takie urazy. Działanie adrenaliny potrafi skutecznie maskować objawy, co sprawia, że część groźnych uszkodzeń ujawnia się dopiero po dokładniejszych badaniach szpitalnych.
Co więcej, oficjalne statystyki nie obejmują wszystkich urazów, a istnieje uzasadnione przypuszczenie, że część z nich nie jest w pełni odnotowywana jako kontuzje. Niewykluczone również, że niektóre z nich są celowo niezgłaszane – czy to przez samych zawodników, którzy chcą utrzymać możliwość startów, czy w wyniku presji związanej z terminarzem i oczekiwaniami klubu. W takich sytuacjach sportowcy – często po bardzo pobieżnej ocenie stanu zdrowia – mogą być dopuszczani do dalszej rywalizacji. Warto też zwrócić uwagę na potencjalny konflikt interesów lekarzy klubowych: na jednym ramieniu spoczywa dobro zawodnika, jego zdrowie i możliwość ewentualnego L4, na drugim – interes klubu, punkty ligowe oraz wyniki finansowe związane z obecnością zawodnika na torze. Decyzja o dopuszczeniu zawodnika do startu może więc nie być jedynie kwestią medyczną, lecz wynikać z balansowania między tymi dwoma naciskami.
Potwierdzeniem takiego zjawiska mogą być słowa Dominika Kubery wypowiedziane podczas jednego z magazynów żużlowych. Zawodnik zdradził, że po upadku podczas Indywidualnych Mistrzostw Polski (19.07.2025) nie zgłosił bólu i kontynuował jazdę aż do końca sezonu, choć – jak się później okazało – miał złamaną rękę (prawdopodobnie wyrostek łokciowy). Dopiero 8 września, a więc po blisko dwóch miesiącach, przyznał publicznie, że dopiero teraz ból ustępuje. Tak samo jak Szymon Woźniak, który po barażowym meczu rewanżowym w Gorzowie poinformował, że poprzedni mecz na własnym torze odjechał ze złamanym żebrem, stąd jego słabszy występ. W wywiadzie wspominał o ogromnym bólu oraz trudnościach z oddychaniem.
Podobnych historii w zakończonym sezonie nie brakowało. Mikkel Michelsen we wrześniu przyznał, że od upadku podczas SGP w Rydze (7.09.2024) przez niemal rok zmagał się z konsekwencjami urazu, które ograniczyły siłę jego lewej ręki do zaledwie 15–20%. Sam przyznał, że miało to ogromny wpływ na jego gorsze występy w tegorocznym cyklu Grand Prix, szczególnie na wymagających torach.
Historia Kubery, Woźniaka czy Michelsena doskonale obrazuje dwie strony medalu: z jednej ogromną determinację, ambicję i wolę walki żużlowców, z drugiej – realne zagrożenie, jakie niesie za sobą ukrywanie kontuzji i starty mimo poważnych obrażeń. Trzeba bowiem pamiętać, że nawet pozornie „niegroźne” urazy mogą przez wiele tygodni powodować ból, ograniczać ruchomość czy wywoływać ogólny dyskomfort, a mimo to zawodnicy decydują się na jazdę. Rodzi się przy tym szereg pytań. Czy jazda z taką kontuzją stanowi zagrożenie nie tylko dla samego zawodnika, ale i dla jego kolegów z toru? Ból ręki może przecież oznaczać problemy z pewnym prowadzeniem motocykla, a to w sporcie, gdzie o wyniku decydują ułamki sekund, może skończyć się groźnym wypadkiem. Czy starty z poważnym urazem wpływają też na obniżkę formy sportowej, powodując, że zawodnik – choć obecny na torze – nie jest w stanie w pełni rywalizować na najwyższym poziomie? Ile jeszcze takich przypadków miało miejsce w sezonie? Nie wiemy – możemy się jedynie domyślać.
Przykładowe upadki sezonu 2025
Rekonwalescencja i powrót na tor
Ważnym aspektem analizowanych urazów jest również fakt, że wielu zawodników powracało do rywalizacji sportowej wcześniej niż przewidywał to pierwotny czas rekonwalescencji ustalony przez lekarzy. Zebrane dane wskazują, że średnio czas absencji był skracany o około 7-10 dni w stosunku do prognoz medycznych wydanych bezpośrednio po wypadku. Rekordziści skrócili czas rekonwalescencji o 3 tygodnie względem pierwotnych doniesień. Niejednokrotnie widać było również, że powracający zawodnik kuleje lub masuje kontuzjowaną część ciała, co jednoznacznie wskazuje na utrzymujący się dyskomfort i niedoleczenie urazu, mimo że formalnie został dopuszczony do startu.
Niestety, takie przyspieszone powroty do startów nie zawsze kończyły się powodzeniem. W badanym okresie aż 8 zawodników, w tym m.in. Jason Doyle, Bartłomiej Kowalski, Timo Lahti, Matic Ivacic czy Piotr Pawlicki, w swoim pierwszym meczu po kontuzji odnowiło uraz – najczęściej wskutek kolejnego upadku lub nadwyrężenia już osłabionych tkanek, nawet w trakcie treningu. Doskonałym przykładem jest też Wiktor Przyjemski, który wrócił na tor już 13 września, zaledwie 25 dni po groźnym wypadku (19.08.2025). Widać było, że kuleje, a każdy bieg sprawia mu ogromny ból, co prawdopodobnie przełożyło się na wyniki w SGP2. Tydzień później, podczas finału ligi, po dwóch średnich startach został zmieniony i sam w wywiadzie przyznał, że ból jest tak silny, iż praktycznie nie pozwala mu normalnie jeździć.
Te przypadki dodatkowo podkreślają ryzyko związane z niepełnym wyzdrowieniem i zbyt wczesnym wznowieniem aktywności sportowej, co może prowadzić do poważniejszych konsekwencji zdrowotnych oraz wydłużenia całkowitego czasu leczenia. Mimo to zawodnicy wykazywali się ogromną determinacją, ambicją i poddawali się bardzo intensywnej rehabilitacji, często przekraczając granice własnych możliwości, by jak najszybciej wrócić do rywalizacji. Nasuwa się jednak pytanie czy zawodnicy powinni tak wcześnie wracać do rywalizacji, biorąc pod uwagę ryzyko ponownego urazu i potencjalnie poważniejsze konsekwencje zdrowotne. Ta kwestia wymaga dalszych badań oraz opracowania skuteczniejszych protokołów rehabilitacyjnych i monitorowania stanu zdrowia zawodników, aby zapewnić im bezpieczny i pełny powrót do sportu.
Pojawia się też problem dopuszczenia do startu: czy samo zaświadczenie lekarskie przedstawiane przez zawodnika powinno być wystarczające, aby dopuścić go do jazdy? A może konieczne są dodatkowe, niezależne badania przeprowadzane przez lekarza spoza klubu, który oceni stan zdrowia bez presji wyniku sportowego? Brak zgody na start w takiej sytuacji może być postrzegany przez zawodnika jako pozbawienie go zarobku i udziału w rywalizacji, jednak z drugiej strony dopuszczenie nie w pełni zdrowego żużlowca do jazdy wiąże się z ogromnym ryzykiem – zarówno dla niego samego, jak i dla innych uczestników wyścigu. Czy gra naprawdę jest warta ryzyka? Zastanówmy się też z perspektywy trenera: widząc zawodnika kulejącego po kontuzji, który posiada formalną zgodę lekarską na start, nie ma on faktycznie możliwości odmowy dopuszczenia do jazdy. Musi dopuścić go na tor, nawet jeśli wewnętrznie zdaje sobie sprawę z ryzyka i niedoleczenia urazu. W tej sytuacji waga decyzji w jednej chwili balansuje między obowiązkiem wynikającym z regulaminu, zdrowiem zawodnika, etyką, presją finansową i odpowiedzialnością za całą drużynę. To paradoks, w którym formalna zgodność z przepisami może stać w sprzeczności z intuicyjną troską o bezpieczeństwo sportowca.
Wpływ urazów na długoterminowe zdrowie i sprawność zawodników
Wpływ urazów sportowych na długoterminowe zdrowie i sprawność zawodników wydaje się być istotny, choć nie wszystkie jego konsekwencje są jeszcze w pełni poznane. Można przypuszczać, że powtarzające się lub poważne kontuzje, takie jak zerwania więzadeł czy uszkodzenia stawów, mogą zwiększać ryzyko rozwoju chorób zwyrodnieniowych, które negatywnie wpływają na ruchomość i jakość życia. Trwałe ograniczenia funkcji ruchowych czy osłabienie siły mięśniowej również mogą się pojawić, jednak ich nasilenie i czas trwania zależą od indywidualnych przypadków oraz skuteczności rehabilitacji. W przypadku urazów głowy istnieją podejrzenia, że mogą one wiązać się z ryzykiem problemów neurologicznych, takich jak zaburzenia poznawcze czy przewlekła encefalopatia pourazowa. Psychiczne skutki kontuzji, takie jak lęk przed nawrotem urazu, spadek pewności siebie czy nawet depresja, są często zgłaszane, choć ich intensywność i czas trwania bywają różne. Nie do końca wiadomo także, w jakim stopniu urazy wpływają na skrócenie kariery sportowej, chociaż wiadomo, że niektóre kontuzje wymagają długiej rehabilitacji, co utrudnia powrót do wcześniejszej formy. Po zakończeniu kariery wielu sportowców zmuszonych jest do zmiany stylu życia, co może sprzyjać rozwojowi innych problemów zdrowotnych, jednak nie wszyscy doświadczają tych trudności w takim samym stopniu. W związku z tym, mimo wielu przesłanek wskazujących na negatywny wpływ urazów na zdrowie i sprawność, potrzebne są dalsze badania oraz indywidualne podejście, aby lepiej zrozumieć i ograniczyć te skutki.
Zauważa się jednak, że po kontuzji wielu żużlowców „zamyka gaz” i jeździ ostrożniej. Oddają biegi innym zawodnikom, zwłaszcza w trudniejszych warunkach, i starają się jechać tylko tyle, ile jest konieczne. Jest to naturalna reakcja wynikająca z lęku przed ponownym urazem oraz chęci ochrony własnego zdrowia. Taka zmiana stylu jazdy może zmniejszać ryzyko kolejnych kontuzji, ale jednocześnie wpływa na wyniki sportowe oraz pewność siebie zawodnika. Z drugiej strony, zbyt duża ostrożność bywa postrzegana jako ograniczenie pełnego potencjału, co dla niektórych sportowców stanowi trudność w zaakceptowaniu. Po drugiej stronie barykady są zawodnicy, którzy mimo licznych kontuzji i złamań nadal jeżdżą ostro, nie zwracając uwagi na ryzyko i konsekwencje zdrowotne. Ich podejście pokazuje silną determinację i ambicję, ale również balansowanie na granicy bezpieczeństwa, gdzie każda nieuwaga lub kolejny upadek może mieć poważne skutki.
Podejście do ryzyka i styl jazdy po kontuzji różni się więc w zależności od indywidualnych doświadczeń, psychiki i podejścia zawodnika. Trudno jednoznacznie ocenić, która strategia jest korzystniejsza w dłuższej perspektywie – ostrożność może chronić zdrowie, ale ograniczać rozwój i osiągnięcia sportowe, natomiast agresywna jazda może przynieść wyniki, lecz zwiększa ryzyko poważnych urazów. Warto nadal obserwować, jak zawodnicy radzą sobie z powrotem do pełnej aktywności po kontuzji oraz jaki wpływ ma to na ich karierę i zdrowie.
Kibicowskie spojrzenie
Zebraliśmy różne opinie na ten temat od kibiców z rozmaitych środowisk i widać jedno – medyczna ostrożność często schodzi na dalszy plan. Owszem, każdy zdaje sobie sprawę z ryzyka i powagi urazów, ale gdy przychodzi dzień meczu, oczekiwania są jednoznaczne: ma być pełny skład, emocje i walka do końca. Gdy zawodnik siada na ławce rezerwowych, pojawia się rozczarowanie, a gdy mimo bólu wraca na tor – rośnie podziw i adrenalina na trybunach. To swoisty paradoks żużla: kibice chcą zdrowia dla swoich ulubieńców, ale jednocześnie pragną ich jak najszybciej widzieć w kevlarach, walczących o każdy punkt.
Każdy też wie, że zawodnicy bardzo często jeżdżą z kontuzjami i wszyscy przymykają na to oko – albo wręcz traktują to jako normę w „prawdziwym sporcie dla twardych”. Żużlowcy nie użalają się nad sobą, nie mówią głośno o bólu, by nie pokazywać słabości. A dla kibiców bywa to dodatkowym elementem legendy: bohater, który mimo złamania czy pęknięcia kości zakłada kask i jedzie dalej. Są jednak również kibice, którzy uważają, że zawodnicy wracają zbyt wcześnie po kontuzjach i że ich zdrowie powinno być najważniejsze, nawet jeśli oznacza to krótszy lub mniej widowiskowy występ.
Swego czasu przeprowadziliśmy ankietę na Instagramie, w której zapytaliśmy: „Czy rekonwalescencja Wiktora Przyjemskiego trwała wystarczająco długo, czy wrócił on na tor zbyt wcześnie?” . Wyniki okazały się jednoznaczne — aż 75% ankietowanych uznało, że zawodnik wrócił do ścigania zbyt szybko.
Tak wyraźna przewaga jednej opinii pokazuje, że także wśród kibiców rośnie świadomość zagrożeń związanych z przedwczesnym powrotem do rywalizacji. Coraz więcej osób rozumie, że presja szybkiego startu — choć zrozumiała z perspektywy ambicji sportowych i interesu drużyny — może prowadzić do pogłębienia urazu i poważnych konsekwencji zdrowotnych. Wynik ankiety stanowi więc nie tylko ocenę konkretnej sytuacji, ale także społeczny sygnał, że temat bezpieczeństwa i odpowiedzialnej rekonwalescencji w żużlu zaczyna zajmować należne mu miejsce w publicznej dyskusji.
Trzeba jednak dodać, że otwarte mówienie o konflikcie między widowiskiem a bezpieczeństwem nie zawsze jest mile widziane. Jeden z dobrze znanych redaktorów, który odważył się publicznie poruszyć ten temat, niedługo później zniknął z anteny telewizji żużlowej — bez oficjalnego wyjaśnienia. To pokazuje, że nawet w świecie sportu, gdzie mówi się o odwadze, odwaga w mówieniu prawdy bywa problematyczna.
Przykładowe upadki sezonu 2025
Konkluzje i wnioski
Analiza urazów w sezonie 2025 potwierdza, że żużel pozostaje sportem wysokiego ryzyka, w którym nawet przy rosnącym poziomie zabezpieczeń zawodnicy są narażeni na poważne kontuzje, mające istotny wpływ na ich zdrowie i karierę. Najczęstszymi urazami są złamania obojczyka, uszkodzenia barku oraz kości długich, jednak zdarzają się także poważne kontuzje kręgosłupa, które mogą prowadzić do trwałych konsekwencji zdrowotnych, a w skrajnych przypadkach nawet do śmierci.
Wbrew pozorom, nie tylko młodzi i niedoświadczeni żużlowcy są szczególnie zagrożeni – poważnych kontuzji doznają także zawodnicy z wieloletnim doświadczeniem. Oznacza to, że ryzyko urazu jest wpisane w samą naturę dyscypliny, a czynniki takie jak refleks, technika jazdy czy znajomość torów mają ograniczony wpływ na jego całkowite wyeliminowanie. Choć warunki pogodowe, stan nawierzchni i charakterystyka toru wpływają na liczbę wypadków, to dominującą przyczyną pozostaje rywalizacja sportowa i wynikająca z niej ekstremalna intensywność jazdy.
Istotnym problemem jest również zbyt szybki powrót zawodników do ścigania po urazach. Dane wskazują, że rekonwalescencja często trwa krócej, niż wynikałoby to z zaleceń medycznych, co może prowadzić do powikłań, odnowienia kontuzji lub niepełnej sprawności w dalszej karierze. Zjawisko to wynika zarówno z presji ekonomicznej (utrata dochodów w przypadku przerwy), jak i psychologicznej – silnej potrzeby rywalizacji i udowodnienia swojej wartości. W efekcie, zdrowie bywa podporządkowane interesowi sportowemu i finansowemu.
Wiele z omawianych kwestii wymaga ścisłej współpracy środowisk sportowego, medycznego i organizacyjnego, a także odwagi w podejmowaniu trudnych decyzji w imię zdrowia i życia zawodników. Jednak w praktyce decyzje te często zderzają się z twardą rzeczywistością finansową. Wprowadzanie dodatkowych zabezpieczeń, procedur medycznych czy nowoczesnych rozwiązań w zakresie ochrony zawodników generuje znaczące koszty i wymaga reorganizacji całego sportu. Na horyzoncie pojawia się też ryzyko ograniczenia widowiskowości – mniej widowiskowej i agresywnej jazdy może przełożyć się na niższą oglądalność, mniejsze wpływy od sponsorów i niższe dochody klubów. Co więcej, decyzje o wstrzymaniu zawodnika od startów mają bezpośredni wpływ na jego własne dochody – brak możliwości udziału w wyścigach oznacza ograniczone zarobki i mniejsze premie. Historia żużla pokazuje, że w takich sytuacjach decyzje dotyczące bezpieczeństwa bywają odkładane, a postęp następuje dopiero po tragicznych wypadkach. To prowadzi do fundamentalnego pytania: czy środowisko żużlowe jest gotowe postawić zdrowie i życie zawodników ponad interesy finansowe klubów, sponsorów, a nawet własne zarobki samych zawodników? Dlatego refleksja nad tym, na ile gotowość do rzeczywistych działań pokrywa się z deklaracjami o trosce o zdrowie zawodników, staje się dziś bardziej aktualna niż kiedykolwiek.
Wyzwania i pytania na przyszłość
Po przeanalizowaniu charakterystyki kontuzji w sezonie, a także mając na uwadze obserwacje z lat ubiegłych, nasuwa się szereg istotnych pytań, które mogą wyznaczać kierunek dalszych działań na rzecz poprawy bezpieczeństwa zawodników w sporcie żużlowym:
- Jakie dalsze ulepszenia w konstrukcji i instalacji dmuchanych band mogłyby skutecznie zredukować ryzyko uderzeń w twardą podstawę?
- Czy obecne środki ochrony indywidualnej (kamizelki, kaski, kombinezony) są wystarczające, czy może potrzebne są nowe technologie zwiększające bezpieczeństwo zawodników?
- W jaki sposób warunki pogodowe i stan toru wpływają na bezpieczeństwo i czy można opracować skuteczne procedury dostosowujące rozgrywki do tych zmiennych?
- Czy istnieją metody predykcji ryzyka urazów u poszczególnych zawodników na podstawie ich stylu jazdy, doświadczenia i historii kontuzji?
- Czy istnieje potrzeba wprowadzenia zmian w regulaminie rozgrywek w celu ograniczenia liczby urazów i kontuzji wśród zawodników?
- Czy należy rozważyć wdrożenie dodatkowych badań oraz procedur medycznych, które zdecydowałyby o dopuszczeniu zawodnika do startu po przebytej kontuzji?
- Czy powinna zostać zapewniona stała opieka terapeutyczna i psychologiczna dla zawodników po kontuzjach, aby wspierać ich zarówno w powrocie do formy fizycznej, jak i radzeniu sobie ze stresem i lękiem przed kolejnymi urazami?
- Czy w trosce o pełną transparentność i ograniczenie ryzyka ukrywania skutków urazów, konieczne jest wprowadzenie obowiązkowej kontroli przez niezależnego lekarza, który po każdym upadku zweryfikowałby zdolność zawodnika do dalszej jazdy? W takim wypadku należy również rozważyć, jak decyzje medyczne wpływałyby na dochody zawodników – wykluczenie z startów, nawet tymczasowe, oznacza ograniczenie zarobków i premii, co stawia sportowców w trudnej sytuacji między bezpieczeństwem a możliwością utrzymania się finansowo.
Choć powyższe pytania otwierają istotną dyskusję i wskazują potencjalne kierunki dalszych badań oraz możliwych zmian, nie ma pewności, czy uda się znaleźć na nie jednoznaczne odpowiedzi – ani czy zaproponowane rozwiązania zostaną rzeczywiście wdrożone w praktyce. Co więcej, trudno przewidzieć, czy w tak dynamicznej i nieprzewidywalnej dyscyplinie jak żużel kiedykolwiek uda się całkowicie wyeliminować ryzyko kontuzji, a wprowadzenie procedur mających chronić zdrowie zawodników może wymagać kompromisów finansowych zarówno dla klubów, jak i samych zawodników.
Sezon 2025 pokazał, że mimo technologicznego postępu i rosnącej świadomości, granica między bohaterstwem a lekkomyślnością nadal bywa cienka. Jeśli żużel ma pozostać dyscypliną przyszłości – a nie tylko romantycznym reliktem sportowej odwagi – musi nauczyć się chronić tych, którzy tworzą jego istotę: zawodników.
Jak zwykle zapraszamy do dyskusji na naszym forum internetowym.
Autor: Aleksandra Ulman
Zdjęcia: Patryk Kowalski, Kuba Barański, Kacper Steltmann
Grafika: ZD Media
Źródła: Statystyki kontuzji własne. Informacje o zawodnikach: oficjalne informacje w mediach społecznościowych klubów, zawodników, osób funkcyjnych, portalach branżowych (PoBandzie, WP SportoweFakty, speedwaynews.pl, ekstraliga.pl), wywiady na kanałach telewizyjnych (Canal+, Eleven Sports). Dane dotyczące ilości wszystkich upadków w PGEE i SGP: GuruStats.
Piśmiennictwo: Official FIM Europe Commissions and Medical Panel’s Members (2020), Brukner & Khan’s Clinical Sports Medicine (2017), Regulamin Medyczny PZM (2023), Regulamin rozgrywek Ekstraligii – wersja 8.04.2025, Regulamin zawodów motocyklowych na torach żużlowych – wersja 15.06.2025r., Przepisy Dyscyplinarne Sportu Żużlowego – tekst jednolity wg stanu na dzień 28.06.2025r.
[{"id":16366,"link":"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/wymiana-calej-ekipy-orzel-lodz-ocena-transferow\/","name":"wymiana-calej-ekipy-orzel-lodz-ocena-transferow","thumbnail":{"url":"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/wp-content\/uploads\/2025\/12\/ORZEU-ocena.png","alt":""},"title":"Wymiana ca\u0142ej ekipy - Orze\u0142 \u0141\u00f3d\u017a | Ocena transfer\u00f3w","postMeta":{"_edit_lock":["1764938608:5"],"wp_statistics_words_count":["0"],"_thumbnail_id":["16367"],"_edit_last":["5"],"gamxo_layout_settings":["a:19:{s:12:\"gamxo_layout\";s:7:\"default\";s:13:\"gamxo_sidebar\";s:7:\"default\";s:15:\"gamxo_page_menu\";s:7:\"default\";s:13:\"gamxo_top_bar\";s:7:\"default\";s:19:\"gamxo_top_bar_style\";s:7:\"default\";s:16:\"gamxo_header_opt\";s:7:\"default\";s:12:\"gamxo_header\";s:7:\"default\";s:12:\"gamxo_footer\";s:7:\"default\";s:17:\"gamxo_footer_area\";s:7:\"default\";s:20:\"gamxo_copyright_area\";s:7:\"default\";s:17:\"gamxo_top_padding\";s:7:\"default\";s:20:\"gamxo_bottom_padding\";s:7:\"default\";s:12:\"gamxo_banner\";s:7:\"default\";s:16:\"gamxo_breadcrumb\";s:7:\"default\";s:17:\"gamxo_banner_type\";s:7:\"default\";s:18:\"gamxo_banner_bgimg\";s:0:\"\";s:20:\"gamxo_banner_bgcolor\";s:0:\"\";s:16:\"gamxo_page_bgimg\";s:0:\"\";s:18:\"gamxo_page_bgcolor\";s:0:\"\";}"],"gamxo_post_layout":["default"],"gamxo_youtube_link":["https:\/\/www.youtube.com\/watch?v=Jnwcr96gNls&t=7s"],"_encloseme":["1"]},"author":{"name":"Lisek Chytrusek","link":"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/author\/lisek-chytrusek\/"},"date":"gru 5, 2025","dateGMT":"2025-12-05 12:42:58","modifiedDate":"2025-12-05 13:43:24","modifiedDateGMT":"2025-12-05 12:43:24","commentCount":"0","commentStatus":"closed","categories":{"coma":"<a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/2eks\/\" rel=\"category tag\">2. Ekstraliga<\/a>, <a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/filmy\/\" rel=\"category tag\">Film<\/a>, <a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/podsumowania\/\" rel=\"category tag\">Podsumowania<\/a>, <a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/transfery\/\" rel=\"category tag\">Transfery<\/a>","space":"<a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/2eks\/\" rel=\"category tag\">2. Ekstraliga<\/a> <a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/filmy\/\" rel=\"category tag\">Film<\/a> <a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/podsumowania\/\" rel=\"category tag\">Podsumowania<\/a> <a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/transfery\/\" rel=\"category tag\">Transfery<\/a>"},"taxonomies":{"post_tag":""},"readTime":{"min":0,"sec":0},"status":"publish","content":""},{"id":16350,"link":"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/by-zamazac-plame-z-poprzedniego-sezonu-kolejarz-opole-ocena-transferow\/","name":"by-zamazac-plame-z-poprzedniego-sezonu-kolejarz-opole-ocena-transferow","thumbnail":{"url":"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/wp-content\/uploads\/2025\/12\/OPOLE-ocena.png","alt":""},"title":"By zamaza\u0107 plam\u0119 z poprzedniego sezonu - Kolejarz Opole | Ocena transfer\u00f3w","postMeta":{"_edit_lock":["1764854337:5"],"wp_statistics_words_count":["0"],"_thumbnail_id":["16348"],"_edit_last":["5"],"gamxo_layout_settings":["a:19:{s:12:\"gamxo_layout\";s:7:\"default\";s:13:\"gamxo_sidebar\";s:7:\"default\";s:15:\"gamxo_page_menu\";s:7:\"default\";s:13:\"gamxo_top_bar\";s:7:\"default\";s:19:\"gamxo_top_bar_style\";s:7:\"default\";s:16:\"gamxo_header_opt\";s:7:\"default\";s:12:\"gamxo_header\";s:7:\"default\";s:12:\"gamxo_footer\";s:7:\"default\";s:17:\"gamxo_footer_area\";s:7:\"default\";s:20:\"gamxo_copyright_area\";s:7:\"default\";s:17:\"gamxo_top_padding\";s:7:\"default\";s:20:\"gamxo_bottom_padding\";s:7:\"default\";s:12:\"gamxo_banner\";s:7:\"default\";s:16:\"gamxo_breadcrumb\";s:7:\"default\";s:17:\"gamxo_banner_type\";s:7:\"default\";s:18:\"gamxo_banner_bgimg\";s:0:\"\";s:20:\"gamxo_banner_bgcolor\";s:0:\"\";s:16:\"gamxo_page_bgimg\";s:0:\"\";s:18:\"gamxo_page_bgcolor\";s:0:\"\";}"],"gamxo_post_layout":["default"],"gamxo_youtube_link":["https:\/\/www.youtube.com\/watch?v=7_oGURHc5NI&t=11s"]},"author":{"name":"Lisek Chytrusek","link":"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/author\/lisek-chytrusek\/"},"date":"gru 4, 2025","dateGMT":"2025-12-04 13:04:41","modifiedDate":"2025-12-04 14:04:41","modifiedDateGMT":"2025-12-04 13:04:41","commentCount":"0","commentStatus":"closed","categories":{"coma":"<a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/filmy\/\" rel=\"category tag\">Film<\/a>, <a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/klz\/\" rel=\"category tag\">KL\u017b<\/a>, <a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/transfery\/\" rel=\"category tag\">Transfery<\/a>","space":"<a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/filmy\/\" rel=\"category tag\">Film<\/a> <a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/klz\/\" rel=\"category tag\">KL\u017b<\/a> <a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/transfery\/\" rel=\"category tag\">Transfery<\/a>"},"taxonomies":{"post_tag":""},"readTime":{"min":0,"sec":0},"status":"publish","content":""},{"id":16346,"link":"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/mam-w-druzynie-zawodnikow-ktorzy-chca-pokazac-dobry-speedway-rozmowa-z-norbertem-kosciuchem\/","name":"mam-w-druzynie-zawodnikow-ktorzy-chca-pokazac-dobry-speedway-rozmowa-z-norbertem-kosciuchem","thumbnail":{"url":"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/wp-content\/uploads\/2025\/12\/Speedway-Krakow-podsumowanie-1.png","alt":""},"title":"Mam w dru\u017cynie zawodnik\u00f3w, kt\u00f3rzy chc\u0105 pokaza\u0107 dobry speedway - Rozmowa z Norbertem Ko\u015bciuchem","postMeta":{"_edit_lock":["1764853435:5"],"wp_statistics_words_count":["10"],"_thumbnail_id":["16347"],"_edit_last":["5"],"gamxo_layout_settings":["a:19:{s:12:\"gamxo_layout\";s:7:\"default\";s:13:\"gamxo_sidebar\";s:7:\"default\";s:15:\"gamxo_page_menu\";s:7:\"default\";s:13:\"gamxo_top_bar\";s:7:\"default\";s:19:\"gamxo_top_bar_style\";s:7:\"default\";s:16:\"gamxo_header_opt\";s:7:\"default\";s:12:\"gamxo_header\";s:7:\"default\";s:12:\"gamxo_footer\";s:7:\"default\";s:17:\"gamxo_footer_area\";s:7:\"default\";s:20:\"gamxo_copyright_area\";s:7:\"default\";s:17:\"gamxo_top_padding\";s:7:\"default\";s:20:\"gamxo_bottom_padding\";s:7:\"default\";s:12:\"gamxo_banner\";s:7:\"default\";s:16:\"gamxo_breadcrumb\";s:7:\"default\";s:17:\"gamxo_banner_type\";s:7:\"default\";s:18:\"gamxo_banner_bgimg\";s:0:\"\";s:20:\"gamxo_banner_bgcolor\";s:0:\"\";s:16:\"gamxo_page_bgimg\";s:0:\"\";s:18:\"gamxo_page_bgcolor\";s:0:\"\";}"],"gamxo_post_layout":["default"],"gamxo_youtube_link":["https:\/\/www.youtube.com\/watch?v=4LFx6mg8VwU&t=77s"]},"author":{"name":"Lisek Chytrusek","link":"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/author\/lisek-chytrusek\/"},"date":"gru 4, 2025","dateGMT":"2025-12-04 13:03:50","modifiedDate":"2025-12-04 14:03:50","modifiedDateGMT":"2025-12-04 13:03:50","commentCount":"0","commentStatus":"closed","categories":{"coma":"<a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/2eks\/\" rel=\"category tag\">2. Ekstraliga<\/a>, <a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/filmy\/\" rel=\"category tag\">Film<\/a>, <a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/podsumowania\/\" rel=\"category tag\">Podsumowania<\/a>, <a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/transfery\/\" rel=\"category tag\">Transfery<\/a>, <a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/wywiad\/\" rel=\"category tag\">Wywiad<\/a>","space":"<a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/2eks\/\" rel=\"category tag\">2. Ekstraliga<\/a> <a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/filmy\/\" rel=\"category tag\">Film<\/a> <a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/podsumowania\/\" rel=\"category tag\">Podsumowania<\/a> <a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/transfery\/\" rel=\"category tag\">Transfery<\/a> <a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/wywiad\/\" rel=\"category tag\">Wywiad<\/a>"},"taxonomies":{"post_tag":""},"readTime":{"min":0,"sec":3},"status":"publish","content":"Dzi\u015b pod ostrza\u0142em Norbert Ko\u015bciuch, trener i zawodnik Polonii Pi\u0142a."},{"id":16342,"link":"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/transfery-w-obliczu-problemow-stal-gorzow-ocena-transferow\/","name":"transfery-w-obliczu-problemow-stal-gorzow-ocena-transferow","thumbnail":{"url":"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/wp-content\/uploads\/2025\/12\/GORZOW-ocena.jpg","alt":""},"title":"Transfery w obliczu problem\u00f3w - Stal Gorz\u00f3w Ocena transfer\u00f3w","postMeta":{"_edit_lock":["1764697386:6"],"wp_statistics_words_count":["0"],"_thumbnail_id":["16343"],"_edit_last":["6"],"gamxo_layout_settings":["a:19:{s:12:\"gamxo_layout\";s:7:\"default\";s:13:\"gamxo_sidebar\";s:7:\"default\";s:15:\"gamxo_page_menu\";s:7:\"default\";s:13:\"gamxo_top_bar\";s:7:\"default\";s:19:\"gamxo_top_bar_style\";s:7:\"default\";s:16:\"gamxo_header_opt\";s:7:\"default\";s:12:\"gamxo_header\";s:7:\"default\";s:12:\"gamxo_footer\";s:7:\"default\";s:17:\"gamxo_footer_area\";s:7:\"default\";s:20:\"gamxo_copyright_area\";s:7:\"default\";s:17:\"gamxo_top_padding\";s:7:\"default\";s:20:\"gamxo_bottom_padding\";s:7:\"default\";s:12:\"gamxo_banner\";s:7:\"default\";s:16:\"gamxo_breadcrumb\";s:7:\"default\";s:17:\"gamxo_banner_type\";s:7:\"default\";s:18:\"gamxo_banner_bgimg\";s:0:\"\";s:20:\"gamxo_banner_bgcolor\";s:0:\"\";s:16:\"gamxo_page_bgimg\";s:0:\"\";s:18:\"gamxo_page_bgcolor\";s:0:\"\";}"],"gamxo_post_layout":["default"],"gamxo_youtube_link":["https:\/\/www.youtube.com\/watch?v=GYDeexo6PkE&t=3s"]},"author":{"name":"Rafa\u0142 \u015awiderski","link":"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/author\/rafalswiderski\/"},"date":"gru 2, 2025","dateGMT":"2025-12-02 17:43:06","modifiedDate":"2025-12-02 18:43:06","modifiedDateGMT":"2025-12-02 17:43:06","commentCount":"0","commentStatus":"closed","categories":{"coma":"<a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/druzyny\/\" rel=\"category tag\">Dru\u017cyny<\/a>, <a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/filmy\/\" rel=\"category tag\">Film<\/a>, <a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/transfery\/\" rel=\"category tag\">Transfery<\/a>","space":"<a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/druzyny\/\" rel=\"category tag\">Dru\u017cyny<\/a> <a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/filmy\/\" rel=\"category tag\">Film<\/a> <a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/transfery\/\" rel=\"category tag\">Transfery<\/a>"},"taxonomies":{"post_tag":""},"readTime":{"min":0,"sec":0},"status":"publish","content":""},{"id":16318,"link":"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/jan-konikiewicz-bylismy-dogadani-z-wiktorem-jasinskim\/","name":"jan-konikiewicz-bylismy-dogadani-z-wiktorem-jasinskim","thumbnail":{"url":"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/wp-content\/uploads\/2025\/12\/OKLADKI-NA-STRONE-45.jpg","alt":""},"title":"Jan Konikiewicz: Byli\u015bmy dogadani z Wiktorem Jasi\u0144skim","postMeta":{"_edit_lock":["1764857470:5"],"_edit_last":["6"],"gamxo_layout_settings":["a:19:{s:12:\"gamxo_layout\";s:7:\"default\";s:13:\"gamxo_sidebar\";s:7:\"default\";s:15:\"gamxo_page_menu\";s:7:\"default\";s:13:\"gamxo_top_bar\";s:7:\"default\";s:19:\"gamxo_top_bar_style\";s:7:\"default\";s:16:\"gamxo_header_opt\";s:7:\"default\";s:12:\"gamxo_header\";s:7:\"default\";s:12:\"gamxo_footer\";s:7:\"default\";s:17:\"gamxo_footer_area\";s:7:\"default\";s:20:\"gamxo_copyright_area\";s:7:\"default\";s:17:\"gamxo_top_padding\";s:7:\"default\";s:20:\"gamxo_bottom_padding\";s:7:\"default\";s:12:\"gamxo_banner\";s:7:\"default\";s:16:\"gamxo_breadcrumb\";s:7:\"default\";s:17:\"gamxo_banner_type\";s:7:\"default\";s:18:\"gamxo_banner_bgimg\";s:0:\"\";s:20:\"gamxo_banner_bgcolor\";s:0:\"\";s:16:\"gamxo_page_bgimg\";s:0:\"\";s:18:\"gamxo_page_bgcolor\";s:0:\"\";}"],"gamxo_post_layout":["default"],"_oembed_9be41c30e82c283f640dfc6c7410fdad":["<iframe title=\"Uwa\u017cam, \u017ce w ci\u0105gu kilku lat musimy zawalczy\u0107 o Ekstralig\u0119 - Rozmowa z Janem Konikiewiczem\" width=\"1200\" height=\"675\" src=\"https:\/\/www.youtube.com\/embed\/tuBMMncJLPo?start=1&feature=oembed\" frameborder=\"0\" allow=\"accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share\" referrerpolicy=\"strict-origin-when-cross-origin\" allowfullscreen><\/iframe>"],"_oembed_time_9be41c30e82c283f640dfc6c7410fdad":["1764618396"],"wp_statistics_words_count":["434"],"_thumbnail_id":["16336"]},"author":{"name":"Rafa\u0142 \u015awiderski","link":"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/author\/rafalswiderski\/"},"date":"gru 1, 2025","dateGMT":"2025-12-01 19:52:31","modifiedDate":"2025-12-01 20:53:04","modifiedDateGMT":"2025-12-01 19:53:04","commentCount":"0","commentStatus":"closed","categories":{"coma":"<a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/2eks\/\" rel=\"category tag\">2. Ekstraliga<\/a>, <a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/transfery\/\" rel=\"category tag\">Transfery<\/a>, <a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/wpisy\/\" rel=\"category tag\">Wpis<\/a>","space":"<a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/2eks\/\" rel=\"category tag\">2. Ekstraliga<\/a> <a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/transfery\/\" rel=\"category tag\">Transfery<\/a> <a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/wpisy\/\" rel=\"category tag\">Wpis<\/a>"},"taxonomies":{"post_tag":"<a href='https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/tagi\/jan-konikiewicz\/' rel='post_tag'>jan konikiewicz<\/a><a href='https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/tagi\/metalkas-2-ekstraliga\/' rel='post_tag'>Metalkas 2. Ekstraliga<\/a><a href='https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/tagi\/orzel-lodz-2\/' rel='post_tag'>Orze\u0142 \u0141\u00f3d\u017a<\/a><a href='https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/tagi\/wiktor-jasinski\/' rel='post_tag'>Wiktor Jasi\u0144ski<\/a>"},"readTime":{"min":2,"sec":13},"status":"publish","content":"W trakcie rozmowy z dyrektorem zarz\u0105dzaj\u0105cym Or\u0142a \u0141\u00f3d\u017a na naszym kanale pad\u0142o wiele ciekawych w\u0105tk\u00f3w dotycz\u0105cych minionego oraz przysz\u0142ego sezonu. Jednym z nich by\u0142y plany"},{"id":16326,"link":"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/pasja-ktora-buduje-mosty-historia-makiety-gry-i-ludzi-ktorzy-kochaja-rzeszowski-zuzel\/","name":"pasja-ktora-buduje-mosty-historia-makiety-gry-i-ludzi-ktorzy-kochaja-rzeszowski-zuzel","thumbnail":{"url":"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/wp-content\/uploads\/2025\/12\/OKLADKI-NA-STRONE-44.jpg","alt":""},"title":"Pasja, kt\u00f3ra buduje mosty. Historia makiety, gry i ludzi, kt\u00f3rzy kochaj\u0105 rzeszowski \u017cu\u017cel","postMeta":{"_edit_lock":["1764857649:5"],"_oembed_e8f1a004b34de6280f5d55c12a3c53e5":["<iframe title=\"Historia Eugeniusza Nazimka\" width=\"1200\" height=\"675\" src=\"https:\/\/www.youtube.com\/embed\/GObyUOX8n0w?feature=oembed\" frameborder=\"0\" allow=\"accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share\" referrerpolicy=\"strict-origin-when-cross-origin\" allowfullscreen><\/iframe>"],"_oembed_time_e8f1a004b34de6280f5d55c12a3c53e5":["1764686962"],"_oembed_dbb6d1cd33d705d322be5dfa9dff513c":["<iframe title=\"Wspomnienia naocznego \u015bwiadka wypadku Eugeniusza Nazimka\" width=\"1200\" height=\"675\" src=\"https:\/\/www.youtube.com\/embed\/LIQTYFt_z1c?feature=oembed\" frameborder=\"0\" allow=\"accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share\" referrerpolicy=\"strict-origin-when-cross-origin\" allowfullscreen><\/iframe>"],"_oembed_time_dbb6d1cd33d705d322be5dfa9dff513c":["1764686963"],"_thumbnail_id":["16332"],"_edit_last":["5"],"gamxo_layout_settings":["a:19:{s:12:\"gamxo_layout\";s:7:\"default\";s:13:\"gamxo_sidebar\";s:7:\"default\";s:15:\"gamxo_page_menu\";s:7:\"default\";s:13:\"gamxo_top_bar\";s:7:\"default\";s:19:\"gamxo_top_bar_style\";s:7:\"default\";s:16:\"gamxo_header_opt\";s:7:\"default\";s:12:\"gamxo_header\";s:7:\"default\";s:12:\"gamxo_footer\";s:7:\"default\";s:17:\"gamxo_footer_area\";s:7:\"default\";s:20:\"gamxo_copyright_area\";s:7:\"default\";s:17:\"gamxo_top_padding\";s:7:\"default\";s:20:\"gamxo_bottom_padding\";s:7:\"default\";s:12:\"gamxo_banner\";s:7:\"default\";s:16:\"gamxo_breadcrumb\";s:7:\"default\";s:17:\"gamxo_banner_type\";s:7:\"default\";s:18:\"gamxo_banner_bgimg\";s:0:\"\";s:20:\"gamxo_banner_bgcolor\";s:0:\"\";s:16:\"gamxo_page_bgimg\";s:0:\"\";s:18:\"gamxo_page_bgcolor\";s:0:\"\";}"],"gamxo_post_layout":["default"],"wp_statistics_words_count":["604"]},"author":{"name":"Rafa\u0142 \u015awiderski","link":"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/author\/rafalswiderski\/"},"date":"gru 1, 2025","dateGMT":"2025-12-01 19:35:21","modifiedDate":"2025-12-04 15:14:02","modifiedDateGMT":"2025-12-04 14:14:02","commentCount":"0","commentStatus":"closed","categories":{"coma":"<a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/news\/\" rel=\"category tag\">News<\/a>, <a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/offtop\/\" rel=\"category tag\">Off Topic<\/a>, <a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/wpisy\/\" rel=\"category tag\">Wpis<\/a>","space":"<a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/news\/\" rel=\"category tag\">News<\/a> <a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/offtop\/\" rel=\"category tag\">Off Topic<\/a> <a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/wpisy\/\" rel=\"category tag\">Wpis<\/a>"},"taxonomies":{"post_tag":""},"readTime":{"min":3,"sec":7},"status":"publish","content":"Team Ba\u0144bor podczas gry w Speedway Mistrz Mi\u0142o\u015b\u0107 do \u017cu\u017cla potrafi trwa\u0107 ca\u0142e \u017cycie. Dla Sebastiana Rymarza z Rzeszowa to co\u015b wi\u0119cej ni\u017c sportowa pasja"},{"id":16323,"link":"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/trudne-okno-transferowe-beniaminka-polonia-pila-ocena-transferow\/","name":"trudne-okno-transferowe-beniaminka-polonia-pila-ocena-transferow","thumbnail":{"url":"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/wp-content\/uploads\/2025\/12\/PILA-ocena.jpg","alt":""},"title":"Trudne okno transferowe beniaminka - Polonia Pi\u0142a | Ocena transfer\u00f3w","postMeta":{"_edit_lock":["1764614798:6"],"wp_statistics_words_count":["0"],"_thumbnail_id":["16324"],"_edit_last":["6"],"gamxo_layout_settings":["a:19:{s:12:\"gamxo_layout\";s:7:\"default\";s:13:\"gamxo_sidebar\";s:7:\"default\";s:15:\"gamxo_page_menu\";s:7:\"default\";s:13:\"gamxo_top_bar\";s:7:\"default\";s:19:\"gamxo_top_bar_style\";s:7:\"default\";s:16:\"gamxo_header_opt\";s:7:\"default\";s:12:\"gamxo_header\";s:7:\"default\";s:12:\"gamxo_footer\";s:7:\"default\";s:17:\"gamxo_footer_area\";s:7:\"default\";s:20:\"gamxo_copyright_area\";s:7:\"default\";s:17:\"gamxo_top_padding\";s:7:\"default\";s:20:\"gamxo_bottom_padding\";s:7:\"default\";s:12:\"gamxo_banner\";s:7:\"default\";s:16:\"gamxo_breadcrumb\";s:7:\"default\";s:17:\"gamxo_banner_type\";s:7:\"default\";s:18:\"gamxo_banner_bgimg\";s:0:\"\";s:20:\"gamxo_banner_bgcolor\";s:0:\"\";s:16:\"gamxo_page_bgimg\";s:0:\"\";s:18:\"gamxo_page_bgcolor\";s:0:\"\";}"],"gamxo_post_layout":["default"],"gamxo_youtube_link":["https:\/\/www.youtube.com\/watch?v=oILgebNzWwM&t"]},"author":{"name":"Rafa\u0142 \u015awiderski","link":"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/author\/rafalswiderski\/"},"date":"gru 1, 2025","dateGMT":"2025-12-01 18:46:38","modifiedDate":"2025-12-01 19:46:38","modifiedDateGMT":"2025-12-01 18:46:38","commentCount":"0","commentStatus":"closed","categories":{"coma":"<a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/druzyny\/\" rel=\"category tag\">Dru\u017cyny<\/a>, <a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/filmy\/\" rel=\"category tag\">Film<\/a>, <a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/klz\/\" rel=\"category tag\">KL\u017b<\/a>, <a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/transfery\/\" rel=\"category tag\">Transfery<\/a>","space":"<a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/druzyny\/\" rel=\"category tag\">Dru\u017cyny<\/a> <a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/filmy\/\" rel=\"category tag\">Film<\/a> <a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/klz\/\" rel=\"category tag\">KL\u017b<\/a> <a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/transfery\/\" rel=\"category tag\">Transfery<\/a>"},"taxonomies":{"post_tag":""},"readTime":{"min":0,"sec":0},"status":"publish","content":""},{"id":16320,"link":"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/powrot-na-mape-polski-slask-swietochlowice-ocena-transferow\/","name":"powrot-na-mape-polski-slask-swietochlowice-ocena-transferow","thumbnail":{"url":"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/wp-content\/uploads\/2025\/12\/SLASK-ocena.jpg","alt":""},"title":"Powr\u00f3t na map\u0119 Polski! - \u015al\u0105sk \u015awi\u0119toch\u0142owice | Ocena transfer\u00f3w","postMeta":{"_edit_lock":["1764614712:6"],"wp_statistics_words_count":["0"],"_thumbnail_id":["16321"],"_edit_last":["6"],"gamxo_layout_settings":["a:19:{s:12:\"gamxo_layout\";s:7:\"default\";s:13:\"gamxo_sidebar\";s:7:\"default\";s:15:\"gamxo_page_menu\";s:7:\"default\";s:13:\"gamxo_top_bar\";s:7:\"default\";s:19:\"gamxo_top_bar_style\";s:7:\"default\";s:16:\"gamxo_header_opt\";s:7:\"default\";s:12:\"gamxo_header\";s:7:\"default\";s:12:\"gamxo_footer\";s:7:\"default\";s:17:\"gamxo_footer_area\";s:7:\"default\";s:20:\"gamxo_copyright_area\";s:7:\"default\";s:17:\"gamxo_top_padding\";s:7:\"default\";s:20:\"gamxo_bottom_padding\";s:7:\"default\";s:12:\"gamxo_banner\";s:7:\"default\";s:16:\"gamxo_breadcrumb\";s:7:\"default\";s:17:\"gamxo_banner_type\";s:7:\"default\";s:18:\"gamxo_banner_bgimg\";s:0:\"\";s:20:\"gamxo_banner_bgcolor\";s:0:\"\";s:16:\"gamxo_page_bgimg\";s:0:\"\";s:18:\"gamxo_page_bgcolor\";s:0:\"\";}"],"gamxo_post_layout":["default"],"gamxo_youtube_link":["https:\/\/www.youtube.com\/watch?v=h_D55dX23zw&t=2s"]},"author":{"name":"Rafa\u0142 \u015awiderski","link":"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/author\/rafalswiderski\/"},"date":"gru 1, 2025","dateGMT":"2025-12-01 18:45:12","modifiedDate":"2025-12-01 19:45:12","modifiedDateGMT":"2025-12-01 18:45:12","commentCount":"0","commentStatus":"closed","categories":{"coma":"<a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/druzyny\/\" rel=\"category tag\">Dru\u017cyny<\/a>, <a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/filmy\/\" rel=\"category tag\">Film<\/a>, <a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/klz\/\" rel=\"category tag\">KL\u017b<\/a>, <a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/transfery\/\" rel=\"category tag\">Transfery<\/a>","space":"<a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/druzyny\/\" rel=\"category tag\">Dru\u017cyny<\/a> <a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/filmy\/\" rel=\"category tag\">Film<\/a> <a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/klz\/\" rel=\"category tag\">KL\u017b<\/a> <a href=\"https:\/\/zuzlowydegustator.pl\/kategorie\/transfery\/\" rel=\"category tag\">Transfery<\/a>"},"taxonomies":{"post_tag":""},"readTime":{"min":0,"sec":0},"status":"publish","content":""}]